سرقت ادبی در مقاله و پژوهش ها چه معنایی دارد؟

سرقت ادبی در مقاله و پژوهش ها اتفاق جدیدی در دنیای تحقیقات نیست. اما آنچه جدید است هوش مصنوعی و پیشرفت فناوری است که باعث شده کشف این موارد آسان شود. سرقت ادبی یکی از مشکلاتی است که بین نویسندگان مقاله ها و در ژورنال ها وجود دارد. این امر به دو دلیل اتفاق می افتد. یکی به دلیل ضعف دانشجوها در نگارش مقاله است که موجب دست بردن آنها در آثار دیگران می شود. اما بعضی هم به صورت ناخواسته مرتکب این سرقت می شوند. این دسته ی دوم برای نجات مقاله ی خود باید از روش های کشف و رفع سرقت ادبی استفاده کنند.

اما سرقت ادبی در مقاله به چه معناست؟ آیا انواع مختلفی دارد؟ میزان مجاز آن چقدر است؟ آمار برتر در این مقاله به بررسی این موارد می پردازد.

سرقت ادبی در مقاله چیست؟

استفاده از ایده و کلمات دیگران بدون اینکه از آنها اجازه گرفته شود و ثبت آنها به نام خودمان را سرقت ادبی می گویند. به بیانی دیگر plagiarism یا همان سرقت ادبی زمانی اتفاق می افتد که فردی ایده های دیگران را بدزدد. ایده ها می تواند مقاله، فیلم، موسیقی و یا هر چیز دیگری باشد. برخی از افراد به عمد این کار را انجام می دهند اما برخی در تله ی آن می افتند. اگر شما هم دستی در مقاله نویسی و استخراج مقاله از پایان نامه داشته باشید حتما می دانید تحقیقات علمی با یکدیگر در ارتباط هستند پس آوردن نقل قول از تحقیقات دیگران در موضوع مقاله اتفاقی عادی و معمول است. اما اگر این کار به درستی انجام نشود احتمال دارد به عنوان سرقت ادبی در مقاله شناخته شود.

پس می توان این طور گفت که ما دو نوع plagiarism داریم:

1. سرقت ادبی عمدی
2. سرقت ادبی غیر عمدی

ژورنال و مجله های معتبر مانند isi در چاپ مقاله و سابمیت آن بسیار سخت گیر هستند. به عنوان مثال isi استفاده ی یک نویسنده از کارهای قبلی خودش در مقاله ی جدید را نیز قبول ندارد. به همین دلیل است که باید با مصادیق این نوع از سرقت آشنایی داشته باشید تا ناخواسته مرتکب آن نشوید.

آشنایی با انواع سرقت ادبی

سرقت ادبی یا پلاگریسم شکل های مختلفی دارد و در حوزه های مختلف از جمله علمی، هنری، ادبیات، رسانه و … اتفاق می افتد. اگر می خواهید دستاورد خود را به شکل مقاله در مجلات معتبر داخلی و خارجی به چاپ برسانید، باید بدانید  این مجلات حساسیت های زیادی دارند. پس باید با مقوله ی دزدی ادبی آشنا باشید و نحوه ی وقوع آنها را بشناسید.

• سرقت ادبی کامل یا مستقیم

آشکارترین، شدیدترین و بدترین سرقت های ادبی است. فرد اثر یا مقاله ی شخصی دیگر را بدون کوچکترین تغییر به نام خود منتشر می کند. یعنی سارق مدعی می شود صاحب اثری است که به طور کلی متعلق به شخص دیگری است. در این سرقت کاملا از زحمات شخص دیگر سوء استفاده شده است و دزدی فکری صورت گرفته است. بنابراین عواقب نامطلوبی را برای سارق در برخواهد داشت.

• سرقت مستقیم

سرقت مستقیم یا کلمه به کلمه زمانی است که نویسنده متن نویسنده ی دیگری را کلمه به کلمه به عنوان محتوای خودش می نویسد. تقریبا مشابه با سرقت کامل است اما در این سرقت به بخش هایی از مقاله اشاره می شود نه تمام آن.

• سرقت ادبی در مقاله با بازنویسی

رایج ترین شکل از سرقت ادبی، بازنویسی بدون ذکر منبع است. یعنی نوشته و مقاله ی شخص دیگری را با تغییرات جزئی به نام خودمان ثبت کنیم. در این کار شما تنها واژه و جملات را تغییر می دهید اما ایده ای اصلی از فردی دیگر است و باید در بخش منابع نام وی ذکر شود.

• سرقت منبع محور

در چهار حالت این سرقت ادبی رخ می دهد:

1. ارجاع به منبع اشتباه در مقاله ی خود
2. ارجاع به منبعی که وجود خارجی ندارد
3. ذکر نکردن نام تمامی منابع در مقاله
4. دست کاری محتوای منابع اصلی و سعی در گمراه کردن داوران

شاید شما ناخواسته مرتکب این موارد شوید، باز هم تاثیری در نتیجه ی امر ندارد و مجبور می شوید که با عواقب آن روبه رو شوید.

• سرقت ادبی موزاییکی

این شکل از دستبرد ادبی هم ممکن است به دو شکل اتفاق بیفتد. فرد، عبارات و کلمات و آثار شخص دیگر را با با زبان و لحن خود بازنویسی می کند. مثلا محتوای چندین مقاله را با هم ترکیب کرده و با واژه ها و لحن جدید آنها را می نویسد. به همین دلیل به آن موزاییکی گفته می شود.

یا اینکه سارق ادبی، محتوای خود را با محتوای دیگران تلفیق کرده و به خیال خود مقاله ای جدید را ارائه می دهد. شاید در ظاهر مقاله ای متفاوت ارائه شود اما ایده و تفکرات آن متعلق به اشخاص دیگر است و سرقت ادبی در مقاله صورت گرفته است.

• سرقت تصادفی یا ناخواسته

گاهی هم پیش می آید که نویسنده نمی داند در حال ارتکاب سرقت است. پس به صورت تصادفی یا ناخواسته و در اثر سهل انگاری و عدم آشنایی با اصول نوشتن مقاله و نقل قول این اتفاق می افتد. به عنوان مثال عدم ذکر منبع و نقل قول ها در اثر فراموشی و الهام گرفتن از آثار دیگران و استفاده ی ناخواسته از محتوای آنها بدون ذکر منبع باعث سرقت ادبی تصادفی می شوند. پس همانطور که گفتیم دانشجوها باید با مصادیق سرقت ادبی آشنا باشند تا ناخواسته خود را گرفتار این مشکلات نکنند.

• سرقت ایده در مقاله

اگر از ایده های دیگران برای نوشتن مقاله خود استفاده کنید باز هم سارق ادبی شناخته می شوید. در این شرایط دو حالت وجود دارد گاهی شما از ایده های دیگران الهام می گیرد و در نهایت اثری جدید را خلق می کنید. اما اگر بحث الهام گرفتن نباشد و بدون هیچ کم و کاستی از ایده ی دیگران استفاده کنید سرقت ادبی رخ داده است.

• سرقت ادبی در کارهای گروهی

بسیاری از پروژه ها به صورت گروهی و با همکاری چند نفر پیش برده می شود. اما در نهایت یکی از اعضا با حذف نام همکارهای خود فقط نام خودش را به عنوان نویسنده اعلام می کند. این کار نیز نوعی سرقت و این شخص سارق ادبی است. حالت دیگر آن نیز زمانی است که فرد یا افرادی بدون مشارکت در کار، اعتبار می گیرند و نام آنها ذکر می شود. این سرقت به هر نحوی که اتفاق بیفتد نقض قوانین رفتاری در تحقیقات است.

• سرقت ادبی از خود

سرقت ادبی در مقاله پیچیده است و حساسیت های زیادی دارد. به این دلیل که گاهی استفاده ی مجدد از مقاله ها و آثار قدیمی خودتان در مقاله ی جدید نیز سرقت محسوب می شود. پس اگر می خواهید از محتوای قبلی خود در محتوای جدید استفاده کنید طوری رفتار کنید که انگار قرار است به محتوای شخص دیگری در مقاله ی خود اشاره کنید. منبع را ذکر کنید یا مطلب را به گونه ای بازگو کنید که از سرقت آن جلوگیری شود.

مجازات و پیامدهای سرقت ادبی در مقاله چیست؟

دزدی ادبی و فکری می تواند تاثیرات زیادی بر روی آینده ی تحصیلی دانشجوها و عواقب جدی داشته باشد. شما با این کار اعتبار، مدرک و نمرات خود را زیر سوال می برید. بسته به ماهیت سرقت ادبی و سیاست های دانشگاه برخی از پیامدهایی که این تخلف می تواند داشته باشید اینها هستند:

• مشروط تحصیلی
• جربمه شدن و رد شدن در واحد درسی
• پرداخت جریمه ی نقدی
• تعلیق و اخراج
• آسیب به اعتبار علمی و حرفه ای

راهکارهای جلوگیری و بررسی سرقت ادبی در مقاله

از آنجایی که این تخلف بسیاری جدی است باید برای جلوگیری و تشخیص آن راهی وجود داشته باشد. علاوه بر بررسی که توسط اشخاص صورت می گیرد از نرم افزارها نیز برای این امر استفاده می شود. با پارافریز وبررسی سرقت ادبی مقاله می توان به سرقت و تشابه متنی محتوا پی برد. پس در قدم اول باید با کمک گرفتن از سایت ها و نرم افزارها، تشابهات ادبی را پیدا کرده و در قدم بعدی اقدام به پارافریز یا بازنویسی متن به شکلی اصولی و حرفه ای نمود.

چند مورد از این سایت ها و نرم افزارها:

• iThenticate؛
• Plagiarisma
• Copyscape
• DupliChecker
• Plagiarism Check.
• WriteCheck
• Grammarly
• Copyleaks
• Turnitin
• PlagTracker
• PlagScan
• Uni Check

سخن آخر

با خواندن این مقاله حتما متوجه شدید که به موضوع سرقت ادبی در مقاله بسیار توجه می شود. دلیل این امر این است که بدون نظارت بر این اتفاق امکان تضییع حقوق بسیاری از پژوهشگران وجود خواهد داشت و آشفتگی زیادی در مباحث علمی و آکادمیک رخ می دهد. پس اگر با مقاله نویسی و بررسی سرقت ادبی آن آشنایی ندارید سعی کنید دانش خود را در این زمینه بیشتر نمایید و یا اینکه از موسساتی که خدمات دانشجویی، پایان نامه، مقاله و پروپوزال ارائه می دهند مانند آمار برتر کمک و مشاوره بخواهید.